top of page

Słownik rajdowy czyli rajdowy slang

 

A

 

 adrenalina - silnie uzależniąjaca substancja, produkowana przez gruczoł nadnercza

 

A grupa - samochody z zaawansowanymi przeróbkami technicznymi podnoszącymi ich osiągi i właściwości jezdne; patrz też N grupa.

aktywne dyfry - blokujące dyferencjały (najczęściej przedni i środkowy) sterowane aktywnie przy pomocy elektroniki; jedną z funkcji aktywnych dyferencjałów jest automatyczne odłączanie tylnego napędu przy zaciągnięciu ręcznego hamulca.

 

ALS - Anti Lag System - patrz podtrzymanie turbo.

 

Altonnen - kontrolowany obrót samochodu o 360 stopni w płaszczyźnie poziomej; możliwy jest również Podwójny Aaltonen - 720 stopni i pochodne.

 

amorki - amortyzatory.

 

asfaltowe zawieszenie - obniżone zawieszenie o twardej charakterystyce, przeznaczone na odcinki asfaltowe; patrz też szutrowe zawieszenie.

 

ASN - Klub Narodowy lub Federacja Narodowa, uznany przez FIA jako jedyny posiadacz władzy sportowej w danym kraju.

 

ATB - Automatic Torque Balancing - szpera helikalna; patrz dyferencjał helikalny.

 

ATTS - Active Torque Transfer System - aktywne dyfry stosowane przez Hondę.

 

automobilklub - organizacja sportowa zajumjąca się przygotowaniem imprez głównie motoryzacyjnych różnego rodzaju: rajdów, wyścigów, KJS, ale także imprez turystycznych, różnego rodzaju szkoleń mających na celu nie tylko podnoszenie sportowych umiejętności, ale także podniesienie poziomu bezpieczeństwa na drogach. Automobilkluby zrzeszają sympatyków sportów motorowych i odpowiedzialne są za koordynację działań w danym regionie.

 

AWD - (ang. All Whell Drive) napęd na cztery koła.

 

 

B

 

22B - jedna z najmocniejszych wersji Subaru Imprezy.

 

balaklawa - ogniodporna i przeciwpotna kominiarka zakładana pod kask.

 

Bania - przydomek Bartłomieja Baniowskiego.

 

baobab - drzewo, najczęściej trafnie zaliczone.

 

bar - jednostka ciśnienia; używana jest najczęściej do określenia ciśnienia powietrza podawanego przez turbosprężarkę.

 

barany - kolektor wylotowy.

 

Barbórka - rajd organizowany na początku Grudnia  (Barbórka Warszawska , Cieszyńska itd).

 

bączek - przydarza nam się, kiedy tył samochodu wyprzedza przód.

 

BBNC - skrót, który pojawił się w itinererze Mikołaja Madeja - "Broń Boże Nie Ciąć!" - jeden z zakrętów na Rajdzie Wisły.

 

B grupa - obudowany tworzywem silnik na kołach

 

Big Mak - Tommi Maekinen; aktualnie 4-ro krotny mistrz świata!

 

Bilstein - firma produkująca popularne sportowe amortyzatory.

 

Bi Marco - popularne fotele kubełkowe, krajowej produkcji - kilka modeli posiada homologację FIA, co umożliwia stosowanie ich w rajdach każdej rangi.

 

biuro rajdu - centum organizacyjne rajdu; w biurze rajdu obraduje ZKS i wydawane są oficjalne komunikaty.

 

BK - badanie kontrolne (BK 1, BK 2).

 

blacha - gwarowe określenie pucharów dla zwycięzców rajdu.

 

bloki - hamulce.

 

boczki - jazda poślizgami.

 

BOV - zawór odciążający łopatki turbiny przy zdjęci nogi z gazu; powoduje charakterystyczne 'ćwierkanie' silnika.

 

brechę ciągnąć - ciągnąć hamulec ręczny; patrz też rękaw ciągnąć.

 

BT - badanie techniczne samochodu przed rajdem i po jego zakończeniu; obecnie używa się nazwy BK.

 

buty - opony.

 

bum-bum - (ang. bang-bang) patrz podtrzymanie turbo.

 

 

C

 

cafe driver - kierowca wyczynowy, który swój kunszt i mistrzostwo ujawnia zwykle tylko przy barowym stoliku.

 

chip - układ scalony znajdujący się w komputerze sterującym pracą silnika.

 

chronometrażyści - komisarze odpowiadający za pomiar czasu na zawodach oraz za poprawną pracę sprzętu pomiarowego.

 

ciąć zakręt - określenie rzucane przez pilota w kierunku kierowcy, sugerujące mu niszczenie przydrożnej zieleni na najbliższym zakręcie.

 

ciągnąć rękaw - zaciągnąć hamulec ręczny.

 

CMSA - (fr. Conseil Mondial du Sport Automobile) Światowa Rada Sportu Samochodowego FIA.

 

co'driver - pilot.

 

Colin McRae Rally - kultowa gra komputerowa, symulacja rajdów samochodowych.

 

 

Coralba - komputer pokładowy dla pilota, który mierzy wszystko co tylko jest do pomierzenia; patrz też Halda.

 

CS - Cinquecento Sporting.

 

cywil - samochód przeznaczony do treningów lub rodzinnych wyjazdów za miasto.

 

czarne - asfalt, droga.

 

czarny lód - specyficzny rodzaj lodu, występujący głównie podczas Rajdu Monte-Carlo; jest trudny do zauważenia;patrz też szpieg lodowy.

 

 

 

D

 

dyfer - patrz mechanizm różnicowy.

 

dyferencjał helikalny - dyferencjał (szpera) o mechanicznej zasadzie działania poprawiający rozłożenie momentu obrotowego między kołami lub osiami; dyf. helikalny nie blokuje tak jak dyf. płytkowy.

 

dyferencjał płytkowy - tradycyjny mechanizm różnicowy z płytkowym (sprzęgło wiskotyczne) układem blokującym.

dyfuzor - spoiler lub jego część ukierunkowująca strugę powietrza.

 

dyktando - to, co czyta pilot na oesie.

 

dyrektor rajdu - w dawnych, dobrych czasach funkcja ta nazywała się Komandor Rajdu.

 

dyskwalifikacja - jedna z kar regulaminowych polegająca na odebraniu osobie, której ona dotyczy, prawa uczestnictwa we wszystkich zawodach; w potocznym języku określeniem dyskwalifikacja często nazywa się wykluczenie.

dzida - zazwyczaj długi i prosty odcinek drogi, przejeżdżany z pełną prędkością; lub też ryzykowna jazda.

 

dzbanek - gwarowe określenie pucharu; patrz też wazon.

 

dzwon - potoczne określenie wypadku podczas rajdu.

 

dać slajda - pójść poślizgiem.

 

defekt - uciążliwa przypadłość zwykle nękająca samochody wszystkich zawodników oprócz pierwszego na mecie.

 

deszcze - opony na deszcz.

 

DL - Detroit Locker - firma produkująca mechaniczne szpery.

 

dławicha - zwężka.

 

DNF - skrót, który spotkasz w angielskich relacjach z rajdów - Did Not Finish - nie ukonczył.

 

dno - określenie w języku pilota oznaczające przejechanie zakrętu pełnym gazem.

 

dojazdówka - odcinek drogi np. między OS-ami; pokonywany jest w zwykłym ruchu drogowym z poszanowaniem obowiązujących przepisów ruchu drogowego.

 

dojście na trzy - dojazd do zakrętu z jednoczesnym rzuceniem auta trzy razy aby dohamować i bokiem wejść w niego; mniej popularne są dojścia na 4 albo 17; patrz też wahadełko i rybka.

 

driver - kierowca.

 

dupościski - fotele kubełkowe.

 

dupowóz - samochód przeznaczony do celów innych niż rajdowe.

 

 

 

E

 

E - symbol E umieszczony w białym kółku z czerwoną obwódką oznacza system gaśniczy.

 

Eibach - firma robiąca sprężyny

 

Enkei - firma produkująca wyczynowe felgi.

 

etap - każda część rajdu przedzielona co najmniej 9-cio godzinną przerwą; zwykle 1 dzień rajdu - 1 etap.

 

EVO - określenie zawierające kolejny numer, mówiące o ewolucji (wersji) danego pojazdu; stosowane głównie przez Mitsubishi i Seata.

 

Extreme - limitowana wersja specjalna Misubishi Lancera EVO VI (380KM).

 

 

 

 

F

 

 

FIA - (fr. Federation Internationale de l'Automobile) Międzynarodowa Federacja Samochodowa.

fizyczny - kierowca.

fly by wire - określenie skrzyni biegów bez mechanicznego połączenia tradycyjnymi linkami z lewarkiem (połączenie tylko poprzez przewody elektryczne); testuje się również pedał gazu 'fly by wire'.

fly off - określenie hamulca ręcznego nie blokującego się w górnym położeniu.

 

folia serwisowa - wymagana regulaminem płachta foliowa, którą zabezpiecza się podłoże podczas czynności serwisowych.

 

Fornit - patrz JMF.

 

Fortepian - również patrz JMF.

 

french gearbox - pseudo N-kowa, wzmocniona skrzynia biegów, lecz o takich samych przełożeniach, jak seryjna.

 

FT 3 - specyfikacja bezpiecznych (gumowy baniak w aluminowej ramie) zbiorników paliwa.

 

Future World - firma tunerska; obecnie przygotowuje Subaru dla Kuzaja.

 

FWD - (ang. Front Whell Drive) napęd na przednie koła.

 

F2 - klasyfikacja samochodów obejmująca pojazdy z przednim napędem, z silnikiem do 2 litrów bez turbosprężarki.

 

fabryczny kierowca - kierowca startujący w teamie fabrycznym; patrz. niżej.

 

fabryczny team - zespół sportowy uczestniczący w rajdach, najczęściej RSMŚ, w który zaangażowana jest fabryka samochodów wystawiająca swój produkt; samochody wystawiane przez team fabryczny są najbardziej zaawansowane technicznie.

 

fair play - określa uczciwe i honorowe zachowanie się w czasie rywalizacji sportowej; istnieje też nagroda fair play.

 

falstart - istnieje wówczas, gdy zawodnik pozostający pod poleceniami startera porusza się do przodu z określonej pozycji przed podaniem właściwego sygnału do startu.

 

Ferodo - firma znana z produkcji klocków hamulcowych stosowanych w sporcie samochodowym..

 

 

G

 

 

 

Garret - firma produkująca turbosprężarki.
 

gazownia - klatka
 

generalka - końcowa klasyfikacja generalna rajdu bez podziału na grupy i klasy.
 

GKSS - Główna Komisja Sportu Samochodowego; społeczny organ ZG PZM powołany do kierowania, programowania, opiniowania i wnioskowania w dziedzinie sportu samochodowego w RP.
 

główny wyłącznik prądu - obowiązkowy wyłącznik, odcinający wszystkie obwody prądu; na zewnątrz samochodu jest oznaczony symbolem błyskawicy w niebieskim trókącie z czerwoną obwódką.
 

gorący fotel - miejsce dla pilota.
 

grill WRC - specjalna, okolicznościowa wersja grilla, organizowana zwykle podczas lub bezpośrednio po zakończeniu rajdu.
 

grupa - podział samochodów rajdowych wg. zakresu dozwolonych przeróbek; istnieje grupa A i grupa N.

 

H

 

 
H grupa - są to samochody, których homologacja FIA w grupach N, A i B straciła ważność wyłącznie z powodu upływu terminu obowiazywania.
 

Halda - zestaw wskaźników dla pilota zawierający głównie odległościomierz; nowoczesną odmianą haldy jest komputer pokładowy wyświetlający i rejstrujący tyle parametrów, że nawet niektórzy piloci nie znają wszystkich jego możliwości.
 

hamowanie na drzewie - wbrew pozorom jest to komenda pilota, mówiąca kiedy należy zacząć hamowanie przed zakrętem na wysokości np. drzewa
 

heble - hamulce.
 

Helvetica Bold - taką właśnie czcionką powinieneś mieś wypisane nazwiska na bocznych szybach.
 

homologacja - dokument określający zakres możliwości udoskonaleń pojazdu; homologacja dotyczy każdego samochodu z osobna z podziałem na grupy A i N; często odnosi się do załącznika J.
 

hopa - nierówność jezdni, na której samochód traci kontakt fizyczny z  drogą.
 

Hultaj WRC - nowe cacko koreańskich inżynierów, czyli Hundai WRC.

 


I  
 
intercooler - chłodnica powietrza doładowującego; obniżając jego temperaturę zmniejszamy objętość - więcej zmieści się do cylindrów.
 

interkom - urządzenie, przez które pilot i kierowca prowadzą rozmowę podczas rajdu
 

itinerer - notatki nawigacyjne pilota dostarczane przez organizatora rajdu; część dotyczącą OS-ów jest wykonywana przez zawodników samodzielnie z większą dokładnością podczas zapoznania się z trasą rajdu.

 

 

J

 

jechać na Maekinena - jazda bez jednego koła
 

jechać w klatce - podróżować na tylnych siedzeniach (których zwykle nie ma) pomiędzy rurami klatki bezpieczeństwa.

 




 K  

 


  K - (K1, K2, K3) 'numery' załogi zamykającej stawkę zawodników; załogi z 'K' jadą najczęściej bez pomiaru czasu w celu uzyskania punktów do licencji RI; patrz też otwierający i zamykający.
 

kapcie - określenie szerokich opon lub częściej uszkodzenie opony.
 

Karowa - pokryta kostką ulica w Warszawie, na której odbywa się tzw. Kryterium Asów Rajdu Barbórki Warszawskiej.
karta drogowa - karta przeznaczona do wpisywania wiz w różnych punktach kontroli przewidzianych na trasie.
karta identyfikacyjna - papierek wiszący na bocznej szybie rajdówki; zawiera zdjęcia zawodników.
 

karta kontroli wypadków - karta wymagana w czasie uczestnictwa zawodnika w zawodach międzynarodowych.
kary - są nakładane za pogwałcenie regulaminów obowiązujących na zawodach.
 

Kaszel - Maluch Fiat 126p
 

kat - katalizator.
 

kat. 2000 - patrz F2.
 

kielichy - górne mocowanie amortyzatorów.
 

kiera - kierownica.
 

kierowca - wyczynowa wkładka między fotel a kierownicę.
 

kit car - rozszerzona specyfikacja samochodów rajdowych obejmująca samochody z napędem na jedną oś.
 

KJS - Konkursowa Jazda Samochodem - popularna impreza dla kierowców amatorów umożliwiająca zdobycie punktów do licencji RII
 

klamka - główny wyłącznik prądu w samochodzie.
 

klang - fale dźwiękowe wydobywające się z porządnego układu wydechowego.
 

klasa - grupa pojazdów określona przez pojemność skokową ich silników lub inne kryteria odróżniające.
 

klasyfikacja promocyjna - oddzielna klasyfikacja (osobno pilotów i kierowców) prowadzona dla zawodników urodzonych w 1969 lub młodszych, którzy nie zdobyli dotąd tytułu mistrza lub wicemistrza w RSMP.
 

klatka - pałąki bezpieczeństwa wspawane do wnętrza samochodu umożliwiające przeżycie załogi w razie wypadku.
klatka hydrauliczna - ironiczne określenie wzmocnień (patrz wyżej) z rurek 'od kranu'.
 

kloce - klocki hamulcowe.
 

kłowa skrzynia biegów - skrzynia biegów z kłowymi wypustkami zamiast synchronizatorów; zwykle zęby

takiej skrzyni są proste (zamiast skośnych) - ułatwia to zazębianie w warunkach bojowych.
 

kolce - opony z metalowymi kolcami służące do podróżowania po lodzie.
 

kołyska - podłużnica pod silnikiem, najczęściej w kształcie kołyski.
 

komandor rajdu - najważniejsza osoba oficjalna zawiązana z organizacją rajdu.
 

komisarz - sędzia zawodów motorowych; występuje zwykle stadnie w okolicach PKC-ów, startu i mety.
 

kompas - komputer, np. pokładowy lub sterujący silnikiem.
 

kreska - meta; mówi się np. dobrnąć do kreski, czyli dojechać do mety.
 

kreskówka - rozpisane i czasami rozrysowane zakręty; patrz itinerer.
 

kręcić hołki - kręcenie triumfalnych bączków po zakończeniu rajdu; obecnie forma ta jest na wymarciu,

kręcenie hołków (bączków) jest zwykle zabronione ze względów bezpieczeństwa.
 

kręcioł - próba sprawnościowa rozgrywana najczęściej w jednym miejscu (placu), bez dojazdówek; cel organizowania kręciołów nie jest bliżej znany (nie można zwykle zdobyć punktów do licencji RII).
 

krótka - w języku pilota jest to określenie krótkiego odcinka prostej drogi pomiędzy zakrętami.
 

Kryterium Asów - OS głównie dla publiczności z pełną szpicą zawodników rajdowych, wyścigowych i rallycrossowych; finałowy odcinek Warszawskiej Barbórki.
 

kubełki - głebokie, anatomiczne fotele umożliwiające dobre trzymanie podczas zakrętów i dzwonów.

 

L  
 
laczki - opony.




lewa noga - potoczne określenie techniki hamowania lewą nogą z jednoczesnym dodawaniem gazu prawą.

LFB - (ang. left foot breaking) technika hamowania lewą nogą.

licencja - jest dowodem zarejestrowania, wydawanym osobie fizycznej lub prawnej (kierowca lub zgłaszający, konstruktor lub ekipa, komisarz sportowy, organizator itp.) pragnącej uczestniczyć lub biorącej udział z jakiegokolwiek tytułu w zawodach lub próbach; patrz też RI i RII.

licencja zgłaszającego - (fr. licence de concurrent) umożliwia zgłaszanie zawodników do zawodów międzynarodowych; wydawana jest przez ASN.

limit - patrz taryfa.

limit spóźnień - określa maksymalne dozwolone spóźnienie załogi w trakcie całego rajdu; przekroczenie limitu spóźnień powoduje wykluczenie załogi z rajdu.

liniowe sprężyny - sprężyny w zawieszeniu, których charakterystyka pracy jest liniowa, tzn. uginają się proporcjonalnie do nacisku; patrz też progresywne sprężyny.

lista priorytetowa - lista zawodników, która jest ustalana przez PZM lub FIA wg dokonań zawodników w poprzednim sezonie; wg listy priorytetowej jest ustalana lista startowa, czyli kolejność startu zawodników w rajdzie.

lista startowa - lista zawodników z przydzielonymi im numerami startowymi.

lista zgłoszeń - lista zgłaszających oraz zawodników, którzy są zgłoszeni do zawodów.

look - zrobić 'look' oznacza - zrobić tuning optyczny (spojlery, naklejki itp.), bez ingerencji w mechanikę.

lotnik - po prostu pilot.
 

Ł  
 
łamać - ustawiać samochód do zakrętu dużo wcześniej niż by na to wskazywał zdrowy rozsądek.

łycha - jazda z mocno wciśniętym pedałem gazu
 

M  
 

magnetyzery - wątpliwej skuteczności urządzenia 'magnetyzujące' paliwo i powietrze, mające na celu poprawę parametrów silnika.

małpę zrobić - pozdrawianie znajomego kierowcy lub pilota na oesie poprzez charakterystyczny układ ciała i machanie rękoma.



marchewy z rury - płomienie wydobywające się wydechu; zwykle są powodowane magiczną mieszanką sportowego tłumika + podtrzymania turbo.


mechanizm różnicowy  - mechanizm rozdzielający (zwykle niezbyt efektywnie) moment obrotowy pomiędzy koła lub osie; patrz też szpera .

meliorant - zawodnik lądujący często do rowów melioracyjnych.

meta -  meta dzieli się na metę lotną i metę stop



Michael - polska firma produkująca sportowe tłumiki , jeden ze sponsorów Rajdowego cyklu ARS organizowanego przez AMK Ślązak.

misiek - Mitsubishi.

Mickey Mouse's - krótkie, widowiskowe odcinki specjalne organizowane specjalnie dla publiczności.

MKS FIA - Międzynarodowy Kodeks Sportowy FIA ; patrz też Regulamin Krajowy.


mokry filtr powietrza  - sportowe filtry powietrza, które są wykonane z włókniny (a nie np. z papieru), która jest nasączona specjalnym olejkiem; filtry takie zapewniają mniejszy opór zasysanego powietrza; filtry takie są zwykle stożkowego kształtu.





N  
 

naba - przedłużka (dystans) pod sportową kierownicę.

nadsterowność  - złośliwość samochodu objawiająca się uciekaniem tyłu samochodu na zamiary kierowcy.

na okrągło - sposób jazdy polegający na niewrzucaniu samochodu w poślizg.

napad w blokach - najechanie zakrętu ze zblokowanymi kołami.

zakręt napadać - szybki dojazd do zakrętu i przejechanie go pełnym pędem.

na rękawie - z hamulcem ręcznym podczas zakrętu.

narodowość - narodowość zgłaszającego lub kierowcy jest taka, jak narodowość ASN, który wydał mu licencję FIA.

neutralizacja - okres postoju nakazany przez organizatora.

N grupa - samochody z ograniczonymi przeróbkami technicznymi; patrz też  A grupa.

N+ - w niektórych krajach są to samochody gr. N, lecz z większymi hamulcami, inną skrzynią biegów itd. (tzw. light gr. A).

numery startowe - numery załogi określające kolejność startu w rajdzie; przydzielane są wg. specjalnego klucza uwzględniającego osiągnięcia kierowcy w poprzednich rajdach.
 

O  
 

odcinek - odcinek specjalny; patrz  OS.

odcinek równoległy - odcinek specjalny, w którym równocześnie (równolegle na osobnych torach) startuje dwóch lub trzech zawodników; rozgrywany zwykle jako prolog; patrz też OS.

odcinek testowy - odcinek drogi wyłączony z ruchu drogowego, na którym zawodnicy przed rajdem mogą dostroić swoje samochody.

oes - patrz OS .

okręgówka - okręgowy rajd do mistrzostw okręgu; ranga niższa niż RSMP; w okręgówkach wymagana jest licencja  RII i samochód z pewnymi elementami bezpieczeństwa.

odchudzić - zmniejszyć wagę samochodu poprzez np. wytrawienie blach nadwozia, wyciąganie zawartości z siedzeń itd.

odpłynąć - samochód odpływa, kiedy skutecznie i nieowołalnie tracisz kontrolę nad nim.

odpuścić - zwolnić.

okejka - symbol "OK" pokazywany przez załogę oznacza, że mieli na trasie oesu wypadek ale nie potrzebują pomocy; jeżeli takiej pomocy potrzebują pokazują czerwony "X".

OKSS - Okręgowa Komisja Sportu Samochodowego; patrz też GKSS.



OS  - odcinek specjalny (ang. SS - super stage); zamknięty dla ruchu drogowego odcinek drogi, który jest przejeżdżany przez załogę na czas; próba szybkościowa.

ośka -  określenie samochodów z przednim napędem lub klasyfikacji samochodów z przednim napędem; patrz też F2.

otwierający  - zawodnik jadący na początku stawki zawodników (z nr. zerowymi); w oficjalnych dokumentach jako otwierający określa się czasem samochody otwierające ruch drogowy na odcinku specjalnym.

otworzyć się - stan umysłu kierowcy, który pozwala uzyskiwać perfekcyjne asfaltowe poślizgi przy 150 km/h i więcej.

 

P  
 
P1 - specjalna, cywilna wersja Subaru Imprezy.

pachołek - coś, co na rajdzie kierowca musi jak najszybciej ominąć , ogólna zasada jest taka, że szeroko wchodzimy, płynnie przechodzimy i szybko wychodzimy.


pałąk - rodzaj zabezpieczenia antykapotażowego (przeciw skutkom dachowania) w postaci rury przebiegającej wzdłuż boków i dachu samochodu, za przednimi fotelami.

park zamknięty  - strefa, w której zabronione jest dokonywanie jakichkolwiek prac, czy napraw z wyjątkiem tych, które są przewidziane regulaminem.

parc ferme - jak wyżej, tylko że w oryginale (czyli po francusku).


patelnia - szeroki, ostry nawrót o 180 stopni; przykładem mogą być patelnie walimskie (Rajd Elmot), salmopolskie (Wisła).


Peltor - firma produkująca  interkomy.

pełna łycha - patrz  łycha - to samo, tyle że pełna.

pełny - określenie w języku pilota oznaczające przejechanie zakrętu pełnym gazem.

pełnym ogniem - pokonanie czegoś (zakrętu, hopki itd.) z maksymalną możliwą szybkością.

Pikes Peak - amerykański szutrowy wyścig górski.

pilot  - osobnik będący na wyposażeniu rajdówki; nie ma dostępu do kierownicy, a jednak zwykle wie lepiej od kierowcy gdzie i jak jechać.


PKC  - Punkt Kontroli Czasu.

PKP - Punkt Kontroli Przejazdu.

plafon - czasami, w niektórych rejonach kraju mówi się tak na kamizelki noszone przez organizatorów rajdu lub na reklamy wzdłuż trasy rajdu; ogólnie mówiąc plastikowa płachta.

plamy - są to charakterystyczne miejsca (drzewa, znaki, domy itp) na oesie, które umieszczamy w opisie, odnosząc do nich sposób jazdy (np. "hamuj na drzewie" - rozpoczęcie hamowania na wysokości drzewa).

planowanie głowicy - operazja frezowania głowicy w celu zwiększenia stopnia sprężania.

plombowanie - ma na celu zapobieżenie niedozwolonej wymiany kluczowych elementów samochodu i jest wykonywane przez komisarzy podczas  BK.

płyta - aluminiowa (lub z kevlaru) płyta mocowana pod silnikiem w celu ochrony silnika i elementów przeniesienia napędu.

po czarnym - podróżować po drodze; niektórzy preferują przdrożne zarośla i unikają drogi czyli  czarnego.

podeprzeć ręcznym - w zakręcie użyć hamulca ręcznego, aby ukierunkować auto.

podkowa - zakręt nawrotowy.

podsterowność - patrz  nadsterowność, tyle że samochód wie lepiej gdzie chce jechać bez względu na stopień i kierunek skręcenia kół.

podtrzymanie turbo  - określenie mechanizmu likwidującego tzw. turbo dziurę; podtrzymanie zapewnia efektywne działanie turbiny już przy niskich obrotach.

pojeżdżawka - impreza (organizowana często nieoficjalnie) mająca na celu podnoszenie umiejętności jazdy.

polerowanie kolektorów - czynność mająca na celu uzyskanie mniejszego współczynnika oporu zasysanego powietrza i wydmuchiwanych spalin; poleruje się także grzybki zaworów.


powerdome - wybrzuszenie na masce samochodu, pod którym ukrywa się wiekszy silnik lub turbosprężarka.

 PP - Puchar Peugeota.

prioryterowa lista - lista FIA określająca utytułowanych zawodników (np. mistrzów Europy, Polski itd.); zawodnicy z listy priorytetowej otrzymują pierwsze numery startowe i startują co 2 minuty (normalnie co 1 min.).

Prodrive - nazwa firmy przygotowującej samochody subaru do sportu.

Proflex - firma produkująca regulowane zawieszenia; używane głównie w grupie N.

program rajdu - oficjalny dokument, podający wszelkie informacje dla zaznajomienia publiczności ze szczegółami przebiegu zawodów.

progresywne sprężyny  - sprężyny, których charakterystyka pracy jest progresywna, tzn. wraz ze wzrostem nacisku zmniejsza się stopień ugięcia; sprężyny takie mają charakterystyczny beczułkowaty kształt; patrz też  liniowe sprężyny .

prolog  - odcinek rajdu rozgrywany przed pierwszym etapem, głównie z myślą o publiczności; zwykle start do prologu jest w odwrotnej kolejności - od najsłabszego; zapoznanie się z trasą prologu odbywa się zwykle w formie jednokrotnego, zorganizowanego przejazdu kolumny samochodów zawodników podczas zamkniętego ruchu drogowego; patrz też OS .

prosta  - odcinek drogi, w którym teoretycznie nie trzeba używać kierownicy.

prostuj - komenda pilota nakazująca przejechanie partii łatwych zakrętów na wprost.

przecierak - patrz  otwierający .

przegrupowanie  - przerwa przewidziana przez organizatora w celu kontrolowania czasów teoretycznych, a także przegrupowania samochodów, aby nie było między nimi przerw i startowały przez minutę.

przekręcić silnik - nieoczekiwane i destrukcyjne spotkanie tłoków z zaworami; przyczyną jest przekroczenie obrotów powyżej wartości o jakiej nie śniło się konstruktorom silnika.

przelotka - kawałek rurki, którą się montuje zamiast tłumika lub katalizatora.

przyjąć - dostać po pare sekund od prowadzącego; można przyjąć też np. drzewo na maskę.

PSS - Puchar Seicento Sporting.

pucharowe seicento (peugeot) - samochód w specyfikacji ściśle określonej przez producenta organizującego puchar.

puszczać marchewy - patrz  marchewy z rury.

pyta - pełny gaz.

PZM  - Polski Związek Motorowy; członek  FIA, jedyny posiadacz władzy sportowej na terenie RP; patrz także  ASN.

 

 

 
R  


  RI  - licencję sportową RI może uzyskać członek automobilklubu, który posiada prawo jazdy oraz ważną licencję RII; warunkiem jest uzyskanie odpowiedniej ilości punktów za zajęte miejscaw rajdach okręgowych lub w eliminacjach RSP PZM.
RII  - licencję sportową RII może uzyskać członek automobilklubu, posiadający prawo jazdy kat. B, C lub D; warunkiem jest uzyskanie odpowiedniej ilości punktów podczas uczestnictwa w rajdach  - KJS-ach.

Racing Show - doroczna wystawa samochodowa, na której (wbrew mylącej nazwie) zwykle nie pokazuje się samochodów używanych w sporcie motorowym.

radio rajdowe - w czasie trwania niektórych rajdów (głównie w mistrzostwach świata) na osobnej częstotliwości lub poprzez istniejącą rozgłośnię podawane są najświeższe informacje i wyniki.

rajd samochodowy - rozróżnia się dwa rodzaje rajdów: rajdy I-szej kategorii (zawody sportowe) i rajdy II kategorii (zloty turystyczne).

rajdówka  - skomplikowane urządzenie techniczne wywołujące zamieszanie wśród innych użytkowników dróg; służy również do wzbudzania zainteresowania wśród istot płci przeciwnej.

RalliArt - japońska firma przygotowująca i wystawiająca fabryczne samochody Mitsubishi do sportu; posiada liczne i prężne oddziały na całym świecie, z których 'najznańszy' jest oddział angielski (w Rugby).

rallycross - coś pomiędzy rajdem a wyścigiem.

rally.pl team - internetowa lista dyskusyjna.

rampa - podwyższenie, na którym zwyczajowo odbywa się start oraz meta rajdu.

RAS Sport - belgijska firma tuningowa (Sierra Bublewicza).

Recaro - firma produkująca sportowe fotele, tzw. kubełki.

RED - Rally Engineering Develpoment - firma tunerska (Escort WRC Snijersa i Przybylskiego - to to samo auto).

regrouping - patrz  przegrupowanie.

Regulamin Krajowy  - Regulamin Krajowy Sportu Samochodowego  PZM; patrz też  MKS FIA.

Regulamin Szczegółowy - obowiązkowy oficjalny dokument, wydany przez organizatora zawodów w celu uregulowania szczegółów zawodów.

reklama obowiązkowa - dodatkowa reklama firm sponsorujących dany rajd; jej nieumieszczenie na samochodzie pociąga za sobą zwykle dwukrotne zwiększenie wpisowego.

reklamować się - zgłosić protest do Biura Rajdu.

rękaw - hamulec ręczny.

rękaw ciągnąć - ciągnąć hamulec ręczny.

RMC  - Rajd Monte Carlo

rolex - kilkakrotny obrót samochodu wzdłuż osi podłużnej.

 

rozpiska - patrz itinerer.

rozpórka - pałąk rozpierający montowany pomiędzy górną częścią amortyzatorów (między  kielichami); usztywnia nadwozie w rejonie zawieszenia.

rozwiesić samochód - ...można na słupie albo na drzewie; a wszystko będzie i tak na pilota, że źle podyktował.

RS  - ubogo wyposażona wersja mitsubishi lancer evo; wyjściowy element do budowy samochodu rajdowego; patrz też GSR.

RSMP  - Rajdowe Samochodowe Mistrzostwa Polski.

RSMŚ  - Rajdowe Samochodowe Mistrzostwa Świata.

RSP PZM - Rajdowy Samochodowy Puchar PZM; tzw. druga liga Mistrzostw Polski; można startować samochodami i używać wyposażenia z utraconą licencją FIA.

RWD - (ang. Rear Whell Drive) napęd na tylne koła.

rzucić psa - poślizg czterokołowy.

rybka - rzucanie samochodem; patrz też wahadełko i dojście na trzy.
 

 

S  
 
Sabelt - firma produkująca artykuły tuningowe; nabardziej znana jest z 5-cio i 6-cio punktowych pasów bezpieczeństwa używanych w sporcie samochodowym.

Sados - Marek Sadowski (obecnie nie startuje).

scandinavian flick - rzucanie na boki samochodem przed zakrętem podczas hamowania; patrz też dojście na trzy.

SS - super stage; patrz  OS.

sekcja - odcinek trasy pomiędzy dwoma kolejnymi  PKC.

sekwencyjna skrzynia - skrzynia biegów, w której przełożenia zmienia się w jednej płaszczyźnie (podobnie jak w motocyklu), do przodu - redukuje, do tyłu - zmienia na wyższy.

seryjne samochody - mylące określenie (wg regulaminu) samochodów N grupowych.

Sh - próba zrywu i hamowania; występuje w  KJS-ach.

shakedown - patrz  odcinek testowy.

show car - samochód przeznaczony do prezentacji reklamowej, najczęściej oparty na seryjnym samochodzie i tylko z zewnątrz przypominający  rajdówkę.

składać się - odpowiednio ustawiać samochód przed zakrętem; patrz też  dojście na trzy.

Skrobak - ksywa Włodzimierza Skrodzkiego (niegdyś Honda Civic).

skrzydło - określenie tylnego spojlera.

slajd -  poślizg mniej lub bardziej kontrolowany.

slicki - opony bez bieżnika przeznaczone do jazdy po suchym asfalcie; obecnie wymaga się nacięcia minimalnych rowków.

Soley - Darek Solarski (Escort Cosworth).

Sparco - firma produkująca akcesoria używane w sporcie samochodowym.

specyfikacja  - dokument określający bardzo szczegółowo z czego się składa samochód i co wolno, a czego nie wolno zmieniać.

spek - pisze się "spec.", czyli skrót od specyfikacji; spek może być fabryczny, niefabryczny, itd.

sportowy wałek - wałek rozrządu ze sportowymi krzywkami (są bardziej ostre).

sportowe pedały - specjalne perforowane pedały lub nakładki umożliwiające dzięki odpowiedniemu ukształtowaniu sprawniejsze operowanie nimi.

sprzęgło węglowe - w samochodach rajdowych ze względu na wyższe wymagania wytrzymałościowe stosuje się często mechanizmy ze specjalnych materiałów, jak np. z włókien węglowych.

stabilizator - jest to poprzeczny drążek mocowany w przednim zawieszeniu; jego głównym zadaniem jest ograniczanie przechyłów nadwozia na zakrętach.

stajnia - team, zespół sportowy.

starter  - komisarz sportowy, którego zadaniem jest dawanie zawodnikom sygnału do startu.

stożkowy filtr powietrza - filtr o stożkowym kształcie - zapewnia to bardziej wydajne zasysanie powietrza do silnika; zwykle są to tzw.  mokre filtry.

strefa - Strefa Punktu Kontrolnego - odcinek drogi, na którym zawodnicy nie mogą serwisować aut (chyba, że jest to strefa serwisowa), stać za długo a tym bardziej korzystać z obcej pomocy, np. pchania.

strefa kontrolna - jest to strefa wokół punktów kontrolnych i jest oznaczona specjalnymi tablicami; obowiązują w niej przepisy parku zamkniętego.

strefa serwisowa  - w niektórych rajdach są ściśle określone strefy serwisowe, poza którymi niedozwolone są naprawy i zmiany opon.

STI - Subaru Technica International - firma przygotowująca wyczynowe części do Subaru; Subaru Impreza WRX w wersji STI posiada około 370KM.

STT - Swedish Team Toyota - firma przygotowująca silniki dla Toyoty.

strumiennica naddźwiękowa - część układu wydechowego ukształtowana w formie dyszy zwiększającej prędkość wylotową spalin.

Super 1600 - nowa klasa w mistrzostwach świata (samochody z napędem na przednią oś, silnik wolnossący do 1600 ccm).

Super 2000 - samochody bez turbodoładowania, z napędem na 4 koła, nieseryjnym układem napędowym i skrzynią, z ograniczeniem elektroniki

super-licencja - licencja umożliwiająca starty w mistrzostwach międzynarodowych FIA; super-licencja jest własnością  FIA i jest wydawana posiadaczowi przed zawodami.

super OS - specjalny odcinek specjalny w RSMŚ, zorganizowany głównie z myślą o kibicach; często jest rozgrywany jako wyścig równoległy.

Super Strut - nazwa zawieszenia stosowanego niegdyś w Toyotach Celicach; firma dość szybko zrezygnowała z niego.

Super Rally - umożliwia kontynuowanie rajdu przez załogę która nie ukończyła odcinka (miała awarię lub wypadek). Załoga otrzymuje 5 min. kary za każdy nieukończony odcinek i liczy się w klasyfikacji.

syf - ziemia, piach, kamienie i inne zanieczyszczenia na drodze.

sygnaliści - komisarze odpowiedzialni za sygnalizowanie zawodnikom poprawności wykonania próby.

Sz - próba zwrotności; występuje w  KJS-ach.


szczyt - najwyższy punkt na drodze w danym momencie; określenie charakterystyczne przy opisie OS-u.

szelki - sportowe pasy bezpieczeństwa z 4-roma lub 5-cioma puntami zamocowania.

sznurek - wysoce specjalizowany przyrząd służący do szybkiego ustawiania zbieżności w samochodach rajdowych.

szpera  - układ różnicowy o ograniczonym poślizgu; umożliwia efektywniejszy rozdział momentu obrotowego przekazywanego na koła; blokada mechanizmu różnicowego; stosuje się między kołami lub między osiami; patrz też  dyferencjał płytkowy i helikalny.

szpera płytkowa - patrz  dyferencjał płytkowy.

szpera helikalna - patrz dyferencjał helikalny.

szpica  - zawodnicy z czołówki.

szpieg lodowy - specyficzne zajęcie występujące głównie podczas  RMC; jest to osoba, której zadaniem jest przejeżdżanie odcinków specjalnych na krótko przed ich zamknięciem dla ruchu drogowego i informowanie załogi o panujących warunkach pogodowo-nawierzchniowych.

szutrowe zawieszenie  - zawieszenie na luźną (lub śniegową) nawierzchnię, charakteryzujące się wyższym prześwitem, większym skokiem i zwykle łagodniejszą charakterystyką.

szykana - sztuczna przeszkoda ustawiana na trasie rajdu w celu zmniejszenia prędkości załóg na długich prostych (zazwyczaj prawidłowy przejazd kontrolują sędziowie faktów); określa się też tak dwa krótkie zakręty następujące bezpośrednio za sobą.

 

Ś  
 
ślepia - światła lub dodatkowe halogeny.
 
T  
 
tablica ogłoszeń - tablica znajdująca się w biurze zawodów, na której wywieszane są oficjalne komunikaty rajdu.

tablice rajdowe - nalepki z nazwą rajdu i z numerem załogi umieszczane na przedniej masce i na tylnej szybie samochodu; określeniem tym nazywa się również tablice organizatora z piktografami określającymi PKC, start, metę, strefy itd.

taksówka - patrz taryfa.

tańczyć - tankować paliwo.

tapczan - określenie samochodu bardzo miękko zawieszonego.

taryfa  - dostajesz ją,jako karę ; twój czas wtedy, to 150% czasu najlepszego zawodnika,

 

team order - niesportowe 'ustawianie' zawodników przez szefa teamu, mające na celu odniesienie korzyści całego zespołu lub wybranego zawodnika.

team's cup - klasyfikacja prowadzona w rajdowych mistrzostwach świata dotycząca zespołów niefabrycznych.

tłumnik - wbrew pozorom nie ma czegoś takiego jak tłumnik (nie mylić z podobnie brzmiącym wyrazem tłumik).

TorSen - Torque Sensitive -  szpera helikalna; patrz dyferencjał helikalny.

trasa - droga wyznaczona przez organizatora do pokonania przez uczestników zawodów.

trening - trenowanie na trasie rajdu jest (teoretycznie) zabronione; można natomiast  zapoznawać się z trasą.

treningówka  - samochód przeznaczony do  zapoznania się z trasą i opisania jej; samochód taki musi spełniać kilka przepisów, których zwykle nie spełniają  rajdówki (np. nie może posiadać napisów i naklejek reklamowych).

TTE - Toyota Team Europe; patrz też  www.tte.de.

tuner - ktoś, kto przygotowuje samochód do sportu (lub polepsza jego parametry tylko co celów 'cywilnych'); zachodni potentaci na rynku zajmują się też wypożyczaniem swoich dzieł - są one tak drogie, że zwykle nie opłaca się ich kupować.

tuning - szereg magicznych czynności, po których Twój samochód nadaje się wreszcie do jazdy; w pewnych kręgach panuje mylne przekonanie, że tuning oznacza powieszenie płyty CD na lusterku wstecznym.

turbo dziura - moment w zakresie obrotów, w którym nie występuje doładowanie turbiny; patrz podtrzymanie turbo.

turystyczne samochody - mylące określenie (wg regulaminu) samochodów A grupowych.
 
U  
 
układ transmisyjny - skrzynia biegów wraz z półosiami, wałem napędowym itp.

ul. Porzeczkowa - słynne miejsce, gdzie po Rajdzie Kormoran niektórzy zawodnicy regeneruja swe siły; uwaga, wstep tylko od 18 lat.

umysłowy - pilot (nie mylić z umysłowo chorym, bo tacy to wszyscy jesteśmy).

uniball - przegub stosowany w A-grupowych zawieszeniach, w którym elastyczny element gumowy zastąpiono metalowym przegubem kulowym.

upalać - w odniesieniu do samochodu, znaczy ostro jeździć, trenować.

USR - Uzupełnienie Standartowego Regulaminu; patrz też  Regulamin Szczegółowy.
 
V  
 
VC - Viscous Coupler - firma produkująca mechaniczne szpery.

volta - niekontrolowana figura akrobatyczna wykonywana przez samochód w czasie nieplanowanego lotu nad lub obok oesu.

vorlaufer -  przecierak z licencja  RI ktory posiada praktykę w rajdach RSMP.
 
W  
 
wacha - paliwo.

wahadełko - kontrolowane rzucanie (ustawianie się do poślizgu) samochodem przed zakrętem; patrz też dojście na trzy.

wazon  - jak dobrze pojedziesz to na mecie dostajesz najczęściej właśnie wazon lub puchar.

wicek - wicemistrz.


wiskoza - wiskotyczne sprzęgła ślizgowe o ograniczonym poślizgu znajdujące się w układzie przeniesienia napędu.

wiza  - dowolnej treści i wyglądu wpis dokonany przez komisarza do karty drogowej zawodników.

wolny przejazd - przejazd bez rejestrowania czasów w razie wypadku lub niedostatecznego zabezpieczenia OS-u.

wolny wydech - układ wydechowy bez tylnego tłumika; końcówka rury wydechowej znajduje się zwykle z boku samochodu.

wpisowe - suma pobierana przez organizatorów każdego rajdu; zwykle zawiera w sobie ubezpieczenie od szkód wyrządzonych przez zawodników podczas rajdu; wpisowe wynosi zwykle od 50zł (KJS) do 800zł (elimin. RSMP).

WRC - (ang. World Rally Car)  specyfikacja techniczna samochodów umożliwiająca znacznie zaawansowane przeróbki techniczne w samochodach z napędem na cztery koła i z turbosprężarką.

WRX - World Rally Extendent - odmiana Subaru 555.

wtrysk wody - w A-grupowych potworach stosuje się czasami tuż przed zapłonem mieszanki wtrysk wody do cylindrów (ma to na celu poprawę osiągów); określeniem wtrysk wody nazwywa się też zewnętrzne zraszanie chłodnicy wody lub intercoolera mgiełką wodną.

wykluczenie  - jedna z kar regulaminowych polegająca na zabraniu osobie, której dotyczy, brania udziału w jednych określonych zawodach.

wyryp - rajd na złych, dziurawych nawierzchniach.

wzorcowa małpa - perfekcyjne wykonanie małpy; patrz małpę zrobić.
 
Y  
 
YAC - Yaw Active Control -  aktywne dyfry stosowane przez Mitsubishi
 
Z  
 
zacierak - patrz  zamykający.

zacisk - zakręt zacieśniający się.

zadać dzidę - czyli efektawnie wypaść z drogi, zatrzymując się np. na drzewie.

zakręt  - zmiana kierunku przebiegu drogi; zwykle znajduje się pomiędzy dwoma  prostymi.

załącznik B - załącznik  MKS FIA , w którym szczegółowo zawarto podział samochodów biorących w zawodach; obowiązuje w zawodach międzynarodowych.

załącznik J - załącznik  MKS FIA, zawierający szczegółowy opis zakresu dozwolonych przeróbek samochodów rajdowych.

załoga - kierowca +  pilot.

zamiatać - pokonywać zakręty z poślizgami.

zamknąć szafę - rozpędzić samochód do granic możliwości wskazówki prędkościomierza; inaczej zamknąć licznik.

zamykacz - patrz niżej.

zamykający  - zawodnik jadący na końcu stawki zawodników (z nr. K); w oficjalnych dokumentach jako zamykających określa się czasem samochody rozpoczynające rajd (zerówki), jako zamykające ruch drogowy na odcinku specjalnym.

zaparkować - inaczej skutecznie wypaść z drogi; patrz też dzwon.

zapiąć czapkę - założyć kask.

zapinki  - metalowe bolce z zawleczkami służące do zabezpieczenia klapy silnika i bagażnika.

zapoznanie się z trasą  - zawodnicy mogą zapoznać się z trasą rajdu tylko w warunkach normalnego ruchu drogowego, muszą stosować się do kodeksu ruchu drogowego; samochód do zapoznania się z trasą musi spełniać odpowiednie warunki (np. nie może być na nim żadnych napisów); patrz też prolog i treningówka.

zasada nr 1 - nie sztuka szybko wejść w zakręt, sztuką jest szybkie z niego wyjście (S. Zasada).

zawias - patrz niżej.

zawiecha - mechanizm zwiększający komfort jazdy w zwykłych samochodach; w rajdówkach urządzenie to służy do czegoś innego.

zawijać - jeździć rajdowo.

zawleczki - patrz zapinki.

zbierać - jeżeli Twój magiczny pojazd dobrze się zbiera to znaczy, że ma dobre przyspieszenie.

zdjąć kibica - potrącić przedstawiciela publiczności na OS-sie.

Zero Fighter - jedna z limitowanych wersii specjalnych Mitsubishi Lancera EVO VI.

zerówka  - (0, 00, 000) załogi otwierające stawkę zawodników; patrz też otwierający i  zamykający.

zgłaszajacy - osoba prawna lub fizyczna posiadająca uprawnienia (licencję) zgłaszającego.


zrobić dzika - wykonać dacha przez przód; jest to rzadziej stosowana odmiana dachowania.

ZSS - po nowemu jest to Zespół Sędziów Sportowych.

zupa - paliwo.

zwężk- ogranicznik ilości powietrza (pośrednio mocy silnika) dostarczanego do turbosprężarki; wymagają go przepisy zawodów.

zwiedzić krajobraz - kiedy droga skręca w innym kierunku niż podaje Ci pilot, Twoim zdumionym oczom ukazują się właśnie bajkowe krajobrazy; upraszczając moją myśl - wypad z drogi.
 

 

bottom of page